Công cuộc xây dựng đảo Trường Sa.

Đảo Trường sa lớn được giải phóng ngày 28/4/1975. Sau 8 tháng kể từ ngày đất nước thống nhất, trước yêu cầu khách quan về nhà ở và hệ thống phòng thủ bảo vệ đảo, Bộ quốc phòng đã giao nhiệm vụ cho Bộ tư lệnh Hải quân tiến hành khảo sát xây dựng các nhà kiên cố trên quần đảo Trường Sa.

Đảo Trường Sa. Tháng 5/1988.(NVT)

Việc xây dựng phải bảo đảm 2 yếu tố cơ bản: Phải là nơi phòng thủ kiên cố có tầm quan sát rộng, tiện cho cơ động sẵn sàng chiến đấu và tránh nắng nóng; vừa tránh được ẩm thấp nước biển mặn, đón được hướng gió, bảo đảm mọi sinh hoạt công tác, huấn luyện, vui chơi của bộ đội. Nhận nhiệm vụ đặc biệt quan trọng này, cán bộ chiến sĩ Trung đoàn 83 Công binh hải quân xác định “Dù khó khăn đến mấy, dù phải hi sinh đến tính mạng cũng cũng phải xây dựng bằng được nhà kiên cố lâu bề trên các cụm đảo Trường Sa.

Đó là mệnh lệnh từ trái tim người lính đối với Tổ quốc nơi tuyến đầu”. Thế là hàng ngàn khối đá, xi măng, sắt thép và vật liệu xây dựng được chuyển xuống tàu đưa ra đảo.

trường sa 1988

Cổng chào và trạm gác ở ngay cầu cảng

Chuyến tàu đầu tiên mang tên Đại Khánh do Đại úy Lê Nhật Cát, nguyên là Tiểu đoàn trưởng Tiểu đoàn 3 Trung đoàn 83 chỉ huy 70 cán bộ chiến sĩ trẻ hành trình ra Trường Sa vào cuối tháng 4 năm 1976.

Việc đi Trường Sa ngày ấy đồng nghĩa với cuộc chia ly sinh tử. Bởi đất nước mới trải qua chiến tranh, tàn tích đau thương chưa xóa nhòa, giờ lại phải ra Trường Sa xây dựng đảo-một thử thách lớn đối với những người lính công binh thời bình. Tàu Đại Khánh có trọng tải 75 tấn vượt sóng ra Trường Sa từ cảng T thuộc Cam Ranh Phú Khánh (nay là Khánh Hòa) lúc chiều tối, sau gần 4 ngày lênh đênh trên biển đã đến đảo Trường Sa Lớn. Gần 4 ngày vật lộn với sóng gió, 80% cán bộ chiến sĩ bị say sóng, nhiều chiến sĩ trẻ bỏ bữa. Hầu hết các chiến sĩ chưa biết Trường Sa là gì, chỉ hình dung trong đầu đó là một hòn đảo xa xôi và thiêng liêng.

Trong tim họ luôn nghĩ, ra đảo Trường Sa để xây nhà là nhiệm vụ vinh quang, khí thế hừng hực trong tim và không hề ngần ngại.

trường sa 1988

Đại tướng Lê Đức Anh và các sỹ quan trên đảo Trường Sa. Tháng 5/1988.(NVT)

Đảo Trường Sa lớn những ngày đầu sau giải phóng hoang sơ và ngổn ngang đất đá. Tất cả công trình quân sự, nhà ở, hầm hào của quân đội Sài gòn trước đây để lại hầu hết bị cày xới, tàn phá. Vài ngôi nhà cấp 4 còn lại không có gì ngoài 4 bức tường mục nát, cháy xém. Dưới cái nắng như thiêu như đốt, các chiến sĩ quần đùi áo lót ngày đêm vận chuyển vật liệu từ tàu vào đảo trên đá san hô. Quân bình mỗi chiến sĩ vác 200 hòn đá mỗi ngày. Ban ngày vận chuyển vật liệu, ban đêm đóng cọc dựng nhà che bạt ở tạm, cốt để bộ đội có chỗ ăn cơm và ngủ lấy lại sức. Nắng gió rát mặt, với chiếc mũ mềm sao vàng đỏ chói trên trên đầu, các chiến sĩ như những con ong chăm chỉ người vác đá, người khiêng xi, người trộn hồ, tung gạch. Sau gần một tháng thi công, ngôi nhà đầu tiên trên đảo Trường Sa Lớn hoàn thành cuối tháng 5 năm 1976. Loại nhà "sê-ri” thế hệ đầu tiên kết cấu nửa chìm nửa nổi, chiều cao 2,8 mét, trong đó 1,5 mét ẩn âm trong lòng đảo, lòng nhà rộng 4,5 mét theo hình lục giác, có các cửa sổ, tiện cơ động quan sát, hứng gió 4 phía.

trường sa 1988

Đảo Trường Sa Lớn những ngày đầu sau giải phóng. Ảnh tư liệu.

Ngày 7 tháng 5 năm 1988, tại lễ kỷ niệm 33 năm ngày thành lập Hải quân nhân dân, Đại tướng Lê Đức Anh, ủy viên Bộ Chính trị, Phó bí thư Đảng ủy quân sự Trung ương, Bộ trưởng Bộ Quốc phòng đến thăm cán bộ, chiến sĩ trên quần đảo Trường Sa.

trường sa 1988

Đại tướng Lê Đức Anh tại lễ kỷ niệm

Đại tướng biểu dương: “Hải quân đã tích cực, kiên trì thực hiện nghị quyết của Bộ Chính trị, mệnh lệnh của Bộ Quốc phòng về bảo vệ quần đảo Trường Sa. Mặc dù có nhiều khó khăn, song đã nỗ lực thực hiện nhiệm vụ được giao”.Tại cuộc mít tinh ở đảo Trường Sa, Đại tướng phát biểu nhấn mạnh: “Nhân kỷ niệm ngày thành lập Hải quân nhân dân Việt Nam trên đảo chính của quần đảo Trường Sa, có mặt đông đủ các Tổng cục, các quân chủng, đại biểu tỉnh Phú Khánh (nay là Phú Yên, Khánh Hoà), chúng ta xin thề trước hương hồn của Tổ tiên ta, trước hương hồn của cán bộ, chiến sĩ đã hy sinh vì Tổ quốc, xin hứa trước đồng bào cả nước, xin nhắn nhủ với các thế hệ mai sau: Quyết tâm bảo vệ bằng được Tổ quốc thân yêu của chúng ta, bảo vệ bằng được quần đảo Trường Sa – một phần lãnh thổ và lãnh hải thiêng liêng của Tổ quốc thân yêu của chúng ta”.

trường sa 1988

Đô đốc Giáp Văn cương, Tư lệnh Quân chủng Hải quân độc diễn văn tại cuộc mít tinh kỷ niệm ngày thành lập Quân chủng Hải quân tại Đảo Trường Sa, ngày 7 tháng 5 năm 1988.

Mít tinh kỷ niệm Ngày truyền thống Quân chủng Hải Quân ở Trường Sa, ngày 7/5/1988.

trường sa 1988
Lời thề của người chiến sĩ HQ vang dội đảo Trường sa

trường sa 1988

trường sa 1988
Trạm Khí tượng Trường Sa. Tháng 5/1988.(NVT)

Vào các giờ 7 giờ, 10 giờ, 13 giờ, 16 giờ, 19 giờ, 22 giờ, 1 giờ trong ngày, các thông tin về khí tượng và hải văn ở Trường Sa sẽ được gửi lên Tổ chức khí tượng thế giới. Mã số của Trường Sa và của cả Việt Nam là 48. Mã số ấy được cả thế giới thừa nhận và hàng ngày những thông tin của Trường Sa - Việt Nam được bạn bè quốc tế sử dụng để góp phần làm nên bản tin dự báo thời tiết toàn cầu.

trường sa 1988

Ca sỹ Anh Đào với cán bộ Trạm Khí tượng Thủy văn Trường Sa. Tháng 5/1988. (NVT)

trường sa 1988
Từ trái: Đô đốc Giáp Văn Cương, Tư lệnh quân chủng Hải quân, Đại tướng Lê Đức Anh, Bộ trưởng Bộ quốc phòng, Thượng tá Phạm Sỹ Ta, Đảo trưởng đảo Trường Sa thị sát đảo.