Tổng cộng:
Chiến tranh biên giới Trung – Xô diễn ra năm 1969 sau một thời gian dài mâu thuẫn. Trước tình hình đó, ban lãnh đạo Liên Xô đã lên một kế hoạch tấn công hạt nhân vào các cơ sở công nghiệp của Trung Quốc.
Khu vực tranh chấp biên giới Trung Quốc và Liên Xô năm 1969.
Trong
các ngày 2, 15 và 17/3/1969, quân đội hai nước liên tục nã súng vào
nhau. Máu đã đổ và khủng khiếp hơn, nó suýt đặt hai nước trước bờ vực
của một cuộc chiến tranh hạt nhân vô tiền khoáng hậu.
Chiến tranh biên giới và nút thắt nguy hiểm
Sau khi xung đột vũ trang bùng phát ở khu vực tranh chấp
(đảo Trân Bảo -theo cách gọi của Trung Quốc; đảo Damansky - theo cách
gọi của Liên Xô), Mátxcơva đã có những phản ứng hết sức quyết liệt. Thậm
chí, phái cứng rắn trong quân đội Liên Xô do Bộ trưởng Quốc
phòng, Nguyên soái A. Grecho và trợ lý Bộ trưởng, Nguyên soái V. I.
Chuikov cầm đầu chủ trương "loại bỏ vĩnh viễn" mối đe dọa Trung Quốc
bằng cách sử dụng tên lửa tầm trung mang đầu đạn hạt nhân của quân khu
Viễn Đông đánh đòn “phẫu thuật ngoại khoa” nhằm vào các mục tiêu quân
sự, chính trị trọng yếu của Trung Quốc.
Ngày 20/8,
nhận được lệnh từ Mátxcơva, Đại sứ Liên Xô tại Oasinhtơn A. Dobrynin
khẩn cấp tới gặp Cố vấn an ninh quốc gia Mỹ H. A. Kissinger, thông báo ý
định sử dụng đòn đánh hạt nhân tấn công Trung Quốc và đề nghị phía Mỹ
cho biết ý kiến về vấn đề này. Dụng ý của Cremli đã rõ ràng: nhân lúc
quan hệ Trung-Mỹ khi đó cũng rất căng thẳng nếu có ra tay "triệt hạ" Bắc
Kinh chí ít là Mỹ cũng giữ vị trí trung lập. Sáng sớm hôm sau,
Kissinger vội vã tới Nhà Trắng, vừa gặp Tổng thống Nixon liền rút trong
cặp ra mấy tờ giấy viết kín chữ đặt lên bàn nói: "Tổng thống hãy xem.
Mátxcơva muốn sử dụng vũ khí hạt nhân tấn công Bắc Kinh.
Tối hôm qua, Đại sứ A. Dobrynin đã cùng tôi thảo luận chuyện này suốt
đêm. Một số nhân vật ở Cremli quyết định dùng tên lửa hạt nhân để loại
trừ mối đe dọa từ Trung Quốc và họ muốn biết ý kiến của chúng ta".
Các quân nhân PLA với trước tác Mao Trạch Đông trên tay đang khẩu chiến với các sĩ quan biên phòng Liên xô trên biên giới.
Sau
khi tham khảo ý kiến của những quan chức cấp cao của Nhà Trắng, Tổng
thống Nixon cho rằng mối uy hiếp lớn nhất đối với các nước phương Tây
đến từ Liên Xô, sự tồn tại của một nước Trung Quốc lớn mạnh phù hợp với
lợi ích chiến lược của phương Tây. Liên Xô sử dụng tên lửa hạt nhân tấn công Trung Quốc
đương nhiên sẽ buộc Bắc Kinh phải ra đòn trả đũa. Lúc đó, ô nhiễm hạt
nhân sẽ trực tiếp ảnh hưởng tới sự an toàn của 250.000 quân Mỹ đóng ở
châu Á. Điều đáng sợ nhất là, một khi Liên Xô chứng tỏ được uy lực hạt
nhân của mình, "con gấu Bắc cực" này sẽ khiến cả thế giới run sợ, thậm
chí là quy thuận và ngọn cờ lãnh đạo thế giới do Mỹ dựng lên sẽ chẳng
còn tác dụng tập hợp lực lượng nữa.
Sau khi xem
xét thấu đáo, cân nhắc kỹ càng, Oasinhtơn cho rằng chỉ cần Mỹ phản đối,
Liên Xô sẽ không sử dụng vũ khí hạt nhân và tình thế này buộc Mỹ phải
nhanh chóng thông báo ý đồ của Liên Xô cho Trung Quốc biết. Nhưng đây là
một công việc cực kỳ khó khăn. Bởi 20 năm qua, quan hệ Mỹ-Trung vẫn
chìm trong căng thẳng, nếu trực tiếp thông báo, chưa chắc Trung Quốc đã
tin, thậm chí còn cho rằng người Mỹ lại giở trò gì mới. Cuối cùng, người
Mỹ cũng tìm được một biện pháp hữu hiệu vừa có thể gián tiếp thông báo
cho Trung Quốc, vừa dễ ăn dễ nói với Liên Xô.
Binh lĩnh Liên Xô – Trung Quốc quần nhau trong chiến tranh biên giới 1969
Ngày 28/8, tờ "Ngôi sao Oasinhtơn", một tờ báo thường thường bậc trung của Mỹ đưa tin: Liên Xô có ý định ra đòn tấn công hạt nhân
theo kiểu “phẫu thuật ngoại khoa” đối với Trung Quốc. Bài báo viết:
"Theo một nguồn tin đáng tin cậy, Liên Xô có ý định sử dụng tên lửa tầm
trung mang đầu đạn hạt nhân có sức công phá tương đương vài triệu tấn
thuốc nổ TNT tiến hành tấn công kiểu phẫu thuật ngoại khoa nhằm vào căn
cứ phóng tên lửa Tửu Tuyền, Tây Xương, căn cứ thử nghiệm hạt nhân La Bố
Bạc và những thành phố công nghiệp quan trọng của Trung Quốc như Bắc
Kinh, Trường Xuân, Yên Sơn...
Sau khi nghe Chu Ân
Lai báo cáo tin này, Mao Trạch Đông nói: "Chẳng phải là Liên Xô muốn có
một cuộc đại chiến hạt nhân ư! Bom nguyên tử rất lợi hại, nhưng kẻ hèn
này không sợ". Đồng thời, Mao Trạch Đông quả quyết đưa
ra phương châm "đào hang sâu, tích lương thực nhiều, không xưng bá". Cả
nước nhanh chóng bước vào trạng thái sẵn sàng chiến đấu, nhiều nhà máy
xí nghiệp chuyển sang sản xuất trang thiết bị quân sự, nền kinh tế quốc
dân bắt đầu chuyển sang phục vụ chiến tranh, hàng loạt công xưởng chuyển
tới khu vực đồi núi hiểm trở, nhân dân các thành phố lớn như Bắc Kinh,
Trường Xuân bắt tay đào công sự ngầm... Trung Quốc đã sẵn sàng đối phó
với một cuộc chiến tranh hủy diệt.
Gian nan tháo ngòi nổ chiến tranh
Khi Mátxcơva và Bắc Kinh bước tới bờ vực chiến tranh,
các nhà lãnh đạo Liên Xô đã tính tới khả năng sẽ bị Trung Quốc trả đũa
toàn diện. Trong khi đó, đối thủ chiến lược chủ yếu của Liên Xô trên thế
giới là Mỹ và trọng điểm chiến lược lại ở châu Âu, nên một cuộc đối đầu với Trung Quốc sẽ đặt Liên Xô trước khả năng bị suy yếu, do đó giải pháp hòa hoãn đã được tính tới.
Thành phố Trường Xuân - một trong những mục tiêu sẽ bị Liên Xô tấn công nếu chiến tranh nổ ra.
Thượng
tuần tháng 9/1969, nhân dịp sang Việt Nam dự lễ truy điệu Chủ tịch Hồ
Chí Minh, Chủ tịch Hội đồng Bộ trưởng Liên Xô A. N. Kosygin đã đưa ra
yêu cầu hội đàm với Thủ tướng Trung Quốc tại Bắc Kinh khi cả hai đoàn
trên đường trở về từ Việt Nam. Sau khi cân nhắc kĩ càng, Mao Trạch Đông
đã đồng ý với thiện ý này. Ngày 11/9, hai bên đã có cuộc hội đàm
maratông dài 3 tiếng rưỡi đồng hồ tại sân bay Bắc Kinh. Mặc dù nội dung
chi tiết cuộc hội đàm không được tiết lộ, nhưng nó cũng làm lóe lên tia
hy vọng về một sự hòa hoãn trong quan hệ Xô-Trung. Tuy nhiên, điều đó
không có nghĩa nguy cơ chiến tranh Xô-Trung đã qua đi.
Ngày
16/9, tờ Bưu điện thứ 7 của Anh đăng bài viết của người phát ngôn của
cơ quan tình báo Liên Xô KGB, Victor Luis, tiết lộ Liên Xô có thể sẽ ra
đòn tiến công đường không nhằm vào căn cứ thử nghiệm hạt nhân La Bố Bạc của Trung Quốc ở Tân Cương. Đám mây chiến tranh hạt nhân
vẫn bao trùm Trung Hoa đại lục. Trung Quốc càng tích cực chuẩn bị đối
phó. Nhưng người Mỹ thì biết rõ bài viết của Victor Luis chủ yếu là nhằm
thăm dò phản ứng của Oasinhtơn và răn đe Bắc Kinh.
Bom nguyên tử Liên Xô sẵn sàng tham gia vào cuộc chiến
Xuất phát từ lợi ích chiến lược trên toàn cầu và hậu quả nghiêm trọng của một cuộc chiến tranh hạt nhân
quy mô lớn có thể xảy ra, Tổng thống Nixon triệu tập hội nghị quốc
phòng khẩn cấp. Thành phần tham gia có Phó Tổng thống Agnew, Bộ trưởng
Quốc phòng Laird, Chủ tịch Hội đồng tham mưu liên quân Wyler và Ngoại
trưởng Kissinger. Nixon khẳng định: “Chúng ta phải ngăn chặn cuộc chiến
tranh sắp bùng nổ giữa Trung Quốc và Liên Xô. Nhưng nếu
như họ cố ý muốn đánh nhau thì đó là công việc của họ”. Kế hoạch ngăn
chặn chiến tranh Xô-Trung nhanh chóng được vạch ra và khẩn trương triển
khai. Trên bình diện ngoại giao, Oasinhtơn quyết định khôi phục lại hội
đàm cấp đại sứ Trung-Mỹ tại Vácxava (kéo dài 15 năm, gián đoạn từ năm
1967) nhằm tạo kênh giao lưu khẩn cấp với Bắc Kinh; lợi dụng những nhân
vật có quan hệ mật thiết với Trung Quốc như Nicolae Ceausescu (Rumani)
liên tục truyền đạt thành ý mong muốn hòa giải với Trung Quốc. Ở góc độ
chiến thuật, Mỹ tiếp tục chơi con bài vốn đã được sử dụng hiệu quả trong
cuộc khủng hoảng tên lửa Cuba năm 1962. Đó là dùng
loại mật mã đã bị Liên Xô phá truyền đạt mệnh lệnh chuẩn bị ra đòn tấn
công hạt nhân nhằm vào 134 mục tiêu cốt tử của Liên Xô là các thành phố
lớn, căn cứ quân sự chiến lược, nút giao thông trọng điểm và khu công
nghiệp nặng.
Nixon trong chuyến công du lịch sử đến Trung Quốc
7 giờ ngày 15/10, Kosygin hoảng hốt báo cáo với Brezhnev: “Ủy ban An ninh quốc gia vừa cấp báo 2 tin. Một là các căn cứ tên lửa của Trung Quốc
đã được lệnh bước vào trạng thái sẵn sàng chiến đấu. Những bức ảnh vệ
tinh mà ta chụp được cũng chứng thực điều này. Hai là Mỹ đã biểu thị một
cách rõ ràng rằng lợi ích chiến lược của họ liên quan mật thiết với lợi
ích của Trung Quốc, hơn nữa còn đề ra kế hoạch cụ thể tiến hành chiến tranh hạt nhân
với chúng ta. Tình hình vô cùng cấp bách. Bên Ủy ban An ninh thông báo
miệng trước, một lúc nữa báo cáo chính thức hoàn thành sẽ trình sau”.
Brezhnev
không tin người Mỹ đứng về phía Trung Quốc, cho rằng có điều gì ẩn
khuất đằng sau việc này, liền ra lệnh kết nối ngay điện thoại với Đại sứ
quán Liên Xô tại Mỹ. Vài phút sau, ở phía bên kia bờ đại dương, Đại sứ
Dobrynin báo về: “Tình hình quả đúng là như vậy. Hai giờ trước tôi đã
gặp Kissinger. Ông ta nói Tổng thống Nixon cho rằng lợi ích của Trung
Quốc có quan hệ mật thiết với lợi ích của Mỹ. Mỹ không thể đứng nhìn.
Nếu Trung Quốc bị tấn công hạt nhân, họ cho rằng chiến tranh thế giới lần thứ 3
bắt đầu và sẽ tham chiến trước tiên. Kissinger còn tiết lộ Tổng thống
đã ký mật lệnh sẵn sàng ra đòn trả đũa hạt nhân nhằm tới hơn 130 mục
tiêu quan trọng của chúng ta và kế hoạch tác chiến này sẽ được khởi động
ngay khi họ phát hiện một quả tên lửa tầm trung của ta rời bệ phóng”.
Nghe xong. Brezhnev không kìm được tức giận hét lên: “Bọn Mỹ, chúng đã
bán đứng chúng ta”.
Đợi khi cơn thịnh nộ của
Brezhnev lắng xuống, Kosygin mới nói: “Có thể kế hoạch trả đũa của Mỹ
chỉ là để dọa dẫm chúng ta, nhưng quyết tâm phản đòn của Trung Quốc là
rõ ràng và kiên định. Mặc dù Trung Quốc không có nhiều đầu đạn hạt nhân,
nhưng chúng ta không thể đập tan sự phản kích của Trung Quốc ngay trong
giai đoạn đầu của cuộc chiến tranh. Bên cạnh đó, 4 năm trước, Trung Quốc cũng đã tiến hành thử nghiệm tên lửa mang đầu đạn hạt nhân, đạt độ chính xác tương đối cao. Hơn nữa, hiện nay họ đã có sự phòng bị. Chúng ta nên đàm phán với Trung Quốc”.
Chính trong bối cảnh Mỹ phản đối kịch liệt, Trung Quốc tích cực chuẩn bị chiến tranh, người Liên Xô cuối cùng đã từ bỏ ý định ra đòn tấn công hạt nhân nhằm vào các mục tiêu quan trọng của Trung Quốc. Ngày 20/10, đàm phán biên giới Trung-Xô bắt đầu tại Bắc Kinh. Những căng thẳng gây ra bởi sự kiện đảo Trân Bảo (Kamnasky) dần lắng dịu. Cuộc khủng hoảng hạt nhân cũng theo đó tắt dần.
Đọc thêm : Chiến tranh biên giới Trung – XÔ 1969
Nguồn: Baotintuc
Keyword
- quân đôi liên xô
- chien tranh lien xo trung quoc
- Liên Xô xụp đổ
- chien tranh the gioi thu 3
- chien tranh hat nhan
- ten lua hat nhan
- chien tranh bien gioi viet trung
